مشکل خواب در سالمندان

الگوی خواب و ساختمان خواب در سالمندی تغییر می کند. افرادی که وارد دهه ششم و هفتم عمر خود می شوند معمولاً درصدی از خواب سطحی آن ها افزایش می یابد و خواب عمقی یا مرحله سوم خواب ( خوابی که به انسان آرامش دست می دهد و بعد از بیدار شدن شدن احساس می کند که ریفرش شده است ) کاهش می یابد. علاوه بر این تعداد بیدار شدن بین خواب در این افراد افزایش می یابد. این مورد دقت بیشتری را در اصول خواب نیازمند است. مواردی که باعث می شوند که خواب آن ها باعث مشکل بیشتر شود باید تحت کنترل در اید.

در افراد جوان تعداد بیدار شدن ها یک تا دو بار در طول شب طبیعی است ولی بیشتر از آن غیر طبیعی است. ولی در سالمندان این تعداد بیشتر است . علاوه بر این در سالمندان به خواب رفتن دوباره همراه با مشکل است. معمولاً توصیه می شود که شب ها در صورت بیدار شدن از تخت پایین نیایند و راه نروند و چیزی ننوشند. این موارد همگی مخل خواب است و برگشت به خواب را مشکل ساز تر می کنند.

مشکل خواب در سالمندان

مورد دیگر این است که به بیماران توصیه می شود که به مصرف منظم داروهای خود توجه کنند. معمولاً این افراد داروهای فشار خون مصرف می کنند که این داروها می تواند در روند خواب اختلال ایجاد کند. فرد هم نمی تواند این داروها را قطع کند. بنابراین پیشنهاد می شود که به پزشک متخصص قلب، فشار خون و اورولوژ خود مراجعه داشته باشند و با هماهنگی پزشک این داروها در هنگام ساعات پایانی شب مصرف نشوند. در صبح، ظهر یا حتی عصر بهتر است که این داروها مصرف شوند. بهتر است که این دارو درست قبل از ساعات خواب مصرف نشود.

نکته دیگر این است که سالمندان معمولاً چرت های بین روزی دارند. همین مورد باعث می شود که خواب شب یک تا دو ساعت به تعویق بیفتد. برای مثال اگر فرد ساعت 11 به خواب می رفت، شاید نتواند تا ساعت یک شب به خواب برود.
گاهی اوقات به دلیل مشکلات کلیوی، مشکلات فشار خون، مشکل پروستات در آقایان، به دلیل تغلیظ ادرار این افراد نیاز دارند که برای استفاده از دستشویی چندین بار از خواب بیدار شوند.

دردهای اسکلتی عضلانی در سالمندان و مخصوصاً زنان سالمند به دلیل افزایش وزن بسیار شایع است. آرتروز، ساییدگی استخوان ها، در گردن، زانودرد، کمر درد و خواب رفتن دست و پا باعث می شود که سالمندان چندین بار از خواب بیدار شوند و نگذارد که بخوابند. جا به جا شدن از این پهلو به پهلوی دیگر هم می تواند باعث ایجاد درد های استخوانی و در نتیجه بیدار شدن افراد شود.

نکته دیگر این است که بسیاری از افراد به دلیل جا به جا شدن محل خواب دچار اختلال خواب می شوند. رختخواب مناسب و تشک و متکای نا مناسب، محیط گرم یا سرد می تواند باعث اختلال خواب شوند. همچنین توصیه می شود که روی زمین نخوابند و روی تخت بخوابند. از تشک های سفت استفاده شود به طوری که کمر در تشک فرو نرود. همین طور از بالشت هایی که گردن را پر می کند و افرادی که آرتروز گردن دارند راحتی بیشتری داشته باشند استفاده شود.

اصول بهداشت خواب

باز هم توصیه می شود که اصول بهداشت رعایت شوند. اصول بهداشت خواب حدوداً بیست تا سی مورد است.

– خودداری از خواب های نیمروزی

– از خوردن کافئین در ساعت های عصر خودداری شود. چای و قهوه در ساعات اخر شب به هیچ وجه توصیه نمی شود.

– پرهیز از ورزش و پیاده روی در ساعت های نزدیک به خواب هم اهمیت زیادی دارد. بسیاری از سالمندان قبل از خواب قصد دارند که پیاده روی کنند ولی باید بدانند که فعالیت ورزشی چهار یا پنج ساعت قبل از خواب می تواند به دلیل ترشح برخی هورمون ها باعث هوشیاری بیشتر فرد شود.

– از دوش گرفتن قبل از ساعت خواب پرهیز شود.

– ساعات قبل از خواب از تماشا کردن تلویزیون، مشاهده موبایل و لب تاپ جداً پرهیز شود. نورهایی که از این وسایل به چشم می خورد باعث می شود که ترشح هورمون خواب در بدن قطع شود و به مغز پیام برود که در حال حاضر نیمروز است. بنابراین سیکل خواب فرد دچار تغییر می شود.

نقش تغذیه در خواب

آیا شیر و عسل می تواند باعث بهبود خواب شود؟ معمولاً پیشنهاد می شود که از مصرف غذاهای سنگین پرهیز شود. به دلیل اینکه سالمندان شام خود را زود میل می کنند زمانی که به خواب می رود، افت قند خون باعث بروز کابوس می شود. بسیاری از بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند و شام خود را زود می خورند معمولاً نزدیک صبح کابوس های ناخوشایندی می بینند که باعث بیدار شدن شان می شوند و یا وقتی بیدار می شوند احساس بسیار بدی دارند. بنابراین زمانی که می خواهند بخوابند پیشنهاد می شود که یک لیوان شیر ولرم، دوغ یا ماست همراه شام شان مصرف کنند.

سردردهای صبحگاهی

سردردهای صبحگاهی شاید گریبانگیر افراد زیادی شود. بسیاری از مبتلایان از این عارضه شکایت دارند و شروع به خود درمانی می کنند. برای مثال از مسکن های مختلف استفاده می کنند.

سردردهای صبحگاهی می تواند همان میگرن باشد. میگرن یکی از شایع ترین سردردهای عروقی است که می تواند بیشتر جمعیت بانوان را درگیر کند و آقایان کمتر به این عارضه مبتلا می شوند. سر درد میگرن معمولاً صبحگاه آغاز می شود و بعد از بیدار شدن از خواب آغاز شده و نیم ساعت طول می کشد تا به اوج برسد و معمولاً یک طرفه و ضرباندار است. این افراد معمولاً همزمان با درد گرفتن برای مثال نیمه راست سر، با چشم درد در طرف راست سر هم درگیر می شوند. این درد می تواند تا صورت و از پشت تا گردن هم ادامه پیدا کند.

معمولاً تا سه ساعت این درد ادامه دارد و اگر فرد مسکن مصرف نکند می تواند تا سه روز هم طول بکشد. معمولاً افراد اقرار می کنند که با خوابیدن، سر درد از بین می رود. در سایر زمان ها در روز هم فرد درگیر سر درد می شود و فقط مختص به روز نیست. سابقه سر درد در در افراد خانواده معمولاً مثبت است. گاهی اوقات خود فرد متوجه می شود که با خوردن برخی غذاها برای مثال نوشیدنی های کافئین دار، غذاهای پر ادویه و فلفل، شکلات و بوییدن برخی عطر ها این نوع سر درد را تشدید می کند. همچنین کم خوابی و گرسنگی و نور زیاد می تواند باعث وخامت سر درد شود.

سردردهای صبحگاهی

علل سر درد صبحگاهی

ولی نمی توان گفت که هر کس که سر درد صبحگاهی دارد به میگرن مبتلا است. افرادی که چاق هستند و در آقایان دور گردن بیشتر از 40 سانتی متر دارند، و در خانم ها بیشتر از 26 سانتی متر دارند، گردن های کوتاه و فربه دارند، دچار وقفه های تنفسی خواب می شوند و به دلیل اینکه اکسیژن رسانی به خون در زمان خواب کاهش می یابد، صبح ها دچار سر درد می شوند.

افرادی که این خصوصیات را دارند معمولاً شب هنگام در زمان خواب خر خر می کنند و وقفه های تنفسی را تجربه می کنند. معمولاً افراد دیگر خانواده این را به فرد می گویند. یکی از عوارض وقفه های تنفسی نرسیدن خون به ارگان های داخلی است.

یکی از دلایل مهم دیگر سر درد در افراد سالمند ، آرتروز گردن است. در این شرایط در زمان خواب گردن برای مدت طولانی در موقعیت ثابتی قرار می گیرند و درد ایجاد می گردد.

در صورتی که سر درد صبحگاهی در بیشتر از دو نفر از اعضای خانواده دیده شود دلیل آن می تواند درست کار نکردن بخاری خانه باشد. گاهی اوقات شومینه های قدیمی یا نشت گاز بخاری ها می تواند باعث وقفه های تنسی و سردرد شود.

آیا نوشیدن آب یخ هم می تواند ایجاد سر درد کند؟

بله در افرادی که به بیماری سینوزیت مبتلا هستند ( التهاب سینوس ها ) این نوع سردرد دیده می شود. نوشیدن آب یخ، برخورد باد خنک به ناحیه پیشانی و گونه ها ( سوار موتور و دوچرخه شدن در روزهای سرد ) می تواند این مورد را تشدید کند. البته بیمارانی که به میگرن مبتلا هستند هم می توانند به باد خنک حساس باشند.

توصیه به خود درمانی سر درد صبحگاهی می شود؟

ادامه مصرف مسکن بعد از مدتی باعث ایجاد مقاومت می شود و در طولانی مدت به هیچ وجه راه حل مناسبی نیست. همچنین مسکن ها برای گوارش فرد هم ایجاد مشکل می کنند. بنابراین لازم است که حتماً سر درد را ریشه یابی کرد و درمان اصلی انجام گیرد.

سردرد های عصر گاهی می تواند علل مشابه سردرد های صبحگاهی را داشته باشد؟

بله می تواند ولی اگر فردی سر درد عصر گاهی و دوطرفه دارد و این درد ناحیه گردن را هم درگیر می کرد، این سردرد می تواند از نوع سر درد تنشی باشد. این نوع سر درد ماهیت اش جوری است که باعث گرفتگی عضلات ناحیه می شود و با ادامه پیدا کردن روز و افزایش استرس می توان شاهد بروز سر درد عصر گاهی بود. این سر درد در آخر هفته ها می تواند شدید تر شود.