بیرون زدن دیسک کمر

بیرون زدن دیسک کمر

دکتر علیرضا یاراحمدی، متخصص مغز و اعصاب ، دیسک و ستون فقرات درمصاحبه با مجله سیب سبز درباره موضع دیسک کمر و خطرات آن صحبت می کند .

بیرون زدن دیسک چقدر خطرناک است؟

معمولا دیسک کمر در مناطقی بیرون میزند که مهره ها حرکت دارند (مثل مهره های گردنی و مهره های کمری). دیسک مهره های T11 و T12 در انتهای مهره های سینه ای هستند، معمولا به علت مسائل دیگر مثل تصادف، زمین خوردن، ضربه شدید و… بیرون می زند. بیماری دیسک، خوش خیم است و جزوبیماری های درمان پذیر تلقی می شود؛ فقط مهم است که زود برای درمان اقدام و توصیه های پزشک به دقت انجام شود.

بیرون-زدن-دیسک-کمر

وقتی دیسک بیرون بزند

در مجاورت مهره های T11 و T12 عصبی وجود دارد که تا جلو و زیر جناق سینه ادامه می یابد و عضلات بین دنده ای، بخشی از شکم نزدیک به جناق سینه، قسمت تحتانی سینه توسط آن، عصب دهی می شود. این است که اگر دیسک بین مهره های T11 و T12 بیرون بزند، معمولا اختلالات حسی در فرد به وجود می آید. یعنی فرد معمولا می گوید: احساس می کنم پایین جناق سینه ام کمربندی بسته و آن را فشار می دهند. به علاوه ضعف حسی هم ممکن است به وجود آید، مثلا اگر در ناحیه این دو مهره به پوست فرد سوزن بزنیم، کمتر از نقاط دیگر بدنش احساس میکند. البته اینها در مواردی است که به نخاع هم اسیب رسیده باشد. اگر به نخاع آسیبی نرسیده باشد و صرفا ریشه های عصبی آسیب دیده باشد، دردهای تیرکشنده شدید با شروع از کمر تا جلوی جناغ سینه وجود خواهد داشت.

جراحی دیسک کمر برای چه مواقعی است؟

دو نوع درمان برای بیرون زدن دیسک کمر وجود دارد: جراحی و روش های غیر جراحی. اگر دیسکی که بیرون زده باعث عوارض حادی مثل عدم کنترل ادرار و مدفوع، ضعف پیشرونده (یعنی علیرغم اینکه فرد در حال استراحت است، روز به روز بر ضعفش افزوده شود)، درد پیشرونده (بعد از چد روز استراحت، درد کم که نشده، در حال افزایش هم هست) شود، فرد کاندیدای جراحی است و باید به طور اورژانسی عمل شود. خوشبختانه جراحی با ابزار بسیار با کیفیت و مرغوب انجام می شود، به همین دلیل عوارض بعد از عمل بسیار کم خواهد بود و 3تا4 روز بعد از آن مرخص می شوند. معمولا یک هفته بعد از جراحی تمرینات فیزیوتراپی آغاز می شود و کمتر از یک ماه بعد از عمل می توانند به زندگی طبیعی خود برگردند.

غیر از جراحی، چه روشی وجود دارد؟

اگر فرد علائمی مثل دردهای تیرکشنده به طرف گردن، در دست ها، کمر، باسن و پشت ران ها و جناغ سینه داشته باشد، قبل از هرچیز باید تصویر برداری شود. اگر در MRI محرز شود که دیسک بیرون زده، (بدون علائم حادی که برای جراحی گفته شد) گزینه اول ما جراحی نخواهد بود. در این صورت به بیمار فرصت می دهیم که 2 تا 4 هفته استراحت مطلق داشته باشد و هیچ فشاری به کمر نیاید. در این مدت داروهای مسکن، داروهای شل کننده عضلات هم تجویز می کنیم. اگر درد بیمار 60 تا 70 درصد بهبود یابد، مرحله بعدی انجام فیزیوتراپی و تقویت عضلات مجاور نخاع خواهد بود. بیمار تا مدتی باید از هرگونه فشار به کمر، گردن و مهره ها، برداشتن اجسام سنگین، انداختن کیف و کوله سنگین پرهیز کند. به علاوه باید وضعیت نشستن (عدم نشستن روی زمین)، خوابیدن خود را تنظیم کرده، کفش های طبی، تشک و بالش طبی و از توالت فرنگی استفاده کند. اگر بیمار همه اینکارها را به همراه فیزیوتراپی انجام دهد و وزن خود را هم کنترل کند، بهبودی مطلوبی حاصل خواهد شد. همراه با فیزیوتراپی یا کمی بعد از پیشرفت تمرین ها، آب درمانی و ورزش های تقویت کننده عضلات ناحیه کمر هم وارد پروسه درمان می شود که بسیار کمک کننده است.

موفقیت درمان غیرجراحی برای دیسک کمر چقدر است؟

اگر فرد تمام موارد تجویزی را رعایت کند، بعد از 2 تا 4 هفته پس از درمان درد 70 تا 90 درصد بهبود خواهد یافت. بهبود نهایی که فرد بتواند به حالت طبیعی برگردد و دیگر مشکلی نداشته باشد، 4تا6 ماه زمان نیاز دارد. اما اگر فرد موارد گفته شده را رعایت کند و عضلات اطراف نخاع را تقویت کند، سفتی این عضلات بیشتر خواهد شد و بعد از مدتی نخاع را به حالت طبیعی در می آورند. در این حالت فشار بین مهره ای از روی دیسک برداشته می شود، مکانیسم های ترمیمی بدن هم به بهبودی خود کمک می کند و به تدریج فرد بهبود می یابد. جز در موارد اندک که چاره ای وجود ندارد، سعی می کنیم بیمار را جراحی نکنیم.

یک درمان مفید و بدون عارضه برای دیسک کمر

یکی دیگر از درمان های بسیار سودمند غیرجراحی، استفاده از طب سوزنی است. این درمان به صورت طبیعی باعث تحریک ترشح موادی در قسمتی از بدن که دچار اسیب شده، می شود. همین مواد ترمیم کننده و حتی مسکن های طبیعی بدن، باعث بهبودی وضعیت فرد می شود. به خصوص که داروهای شل کننده عضلات و مسکن ها یا داروهای کورتونی در برخی افراد مثل سالمندان ممکن است باعث مشکلات گوارشی و اختلالت معده شود، طب سوزنی بسیار مفیدتر خواهد بود چرا که هیچ عارضه ای ندارد. در حقیقت از توان درمانی خودِ بدن برای بهبودی استفاده می کنیم و با تحریک قسمت اسیب دیده، قوای درمانی را در آن ناحیه جمع می کنیم تا ترمیم یابد. در مقالات مختلف، تاثیر این روش در بمیارانی که جراحی، درمان انتخابی نیست، طب سوزنی تا 70درصد موثر بوده است. البته این روش را در بیمارانی می توان به کار گرفت که مطمئن هستیم نیاز به جراحی ندارند و درمان های غیرجراحی برایشان کافی خواهد بود.

چرا باید زود به پزشک مراجعه کنید؟

بسیاری از بیرون زدگی های دیسک، حاد نیستند و فقط فشار جزیی روی ریشه های عصبی ایجاد می کنند. گاهی عواملی مثل گودی کمر و وضعیت نشستن، وزن بالا، نشستن های نادرست و طولانی مدت و… باعث می شود وضعیت کسی که دیسک خفیف دارد بدتر شود. بنابراین توصیه می کنیم اگر دچار آسیبی هرچند خفیف شدید حتما پیگیری درمان را انجام دهید. اگر به موقع برای درمان اقدام نکنید، ممکن است در طولانی مدت عوارض جدی تر، مثل درد، مشکل در راه رفتن، خمیده شدن، ضعف عضلانی، تحلیل عصب یا عضلات سمتی که آسیب دیده و… برای فرد ایجاد شود. این افراد حتی بعد از جراحی هم ممکن است مشکلات حرکتی داشته باشند. اما اگر فرد در مراحل اولیه آسیب، برای درمان مراجعه کند تا 100درصد بهبودی هم امکان دارد و فرد می تواند مثل یک فرد سالم زندگی طبیعی کند.